Halkidiki Greece
Athos Agion Oros
Back
Next
Athos-Agion Oros


Άγιον Όρος Μοναστήρια
(Athos Monasteries)

athos logo
greek
Friday, February 21, 2020
Στο Αγιον Όρος τη στιγμή αυτή υπάρχουν και λειτουργούν με ιεραρχική τάξη 20 συνολικά μονές. Ο αριθμός αυτός είναι σταθερός και σύμφωνα με το καταστατικό χάρτη του Αγίου Όρους απαγορεύεται η ίδρυση εικοστής πρώτης μονής. Οι είκοσι Ιερές Μονές διαιρούνται σε πέντε τετράδες, καθεμιά από τις οποίες ασκεί ανά πενταετία για ένα έτος (από 1 Ιουνίου έως 31 Μαΐου του επομένου) την Ιερά Επιστασία. Οι μονές κάθε τετράδας αποστέλλουν κατ' έτος από ένα πρόσωπο με τα προσόντα που καθορίζονται και για τους αντιπροσώπους των μονών στην Ιερά Κοινότητα.
Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι όλες κοινόβιες και από αυτές οι δεκαεπτά είναι ελληνικές, μία σερβική, μία ρωσική και μία βουλγαρική. Όλες οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα και όλες χαρακτηρίζονται ως «Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές» και «Σταυροπηγιακές». Κυρίαρχες επειδή διατηρούν ιδιοκτησιακό και οργανωτικό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μη υποκείμενο σε κανένα περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών. Βασιλικές επειδή η ίδρυσή τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ή η ίδρυσή τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο. Πατριαρχικές ονομάστηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους. Σταυροπηγιακές γιατί κατά την ίδρυσή τους τοποθετήθηκε σε αυτές σταυρός, ο οποίος απεστάλη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο.
Τα Μοναστικά ιδρύματα του Αγίου Όρους διακρίνονται σε έξι τάξεις: τις Ιερές Μονές, τις Σκήτες, τα Κελιά, τις Καλύβες, τα Καθίσματα και τα Ησυχαστήρια.
Σε περίπτωση που οι μοναχοί αυξηθούν τόσο πολύ, ώστε να δημιουργηθεί το αδιαχώρητο μέσα σ' αυτές, τότε κατοικούν σε σκήτες, κελιά κτλ. Και οι είκοσι ιερές μονές του Aγίου 'Oρους, καθώς και οι κοινοβιακές σκήτες, λόγω της φρουριακής τους διάταξης, εξωτερικά δίνουν την εντύπωση ενός ενιαίου οικιστικού συνόλου, που θυμίζει μικρή οχυρωμένη πολιτεία μεσαιωνικής εποχής.
Ο περίβολος, ακολουθεί την ανάλογη διαμόρφωση του εδάφους και είναι συνήθως τετράπλευρος ή πολυγωνικός. Πρόκειται για αμυντικό τείχος, ενισχυμένο κατά διαστήματα με πυργίσκους, επάλξεις, πολεμίστρες και καταχύστρες. Ένας μεγάλος και επιβλητικός πύργος συμπληρώνει τον οχυρωματικό χαρακτήρα του περιβόλου. Στα κτίσματα αυτά επικρατεί, κατά κανόνα, το ασύμμετρο και ακανόνιστο της βυζαντινής αντίληψης για την αρχιτεκτονική των κτισμάτων. Όσον αφορά την έκταση των συγκροτημάτων, αρχικά ήταν πολύ μικρότερη, από αυτή που βλέπουμε σήμερα, όπως είναι φανερό στις περισσότερες μονές.
Ο κεντρικός ναός κάθε μονής ονομάζεται, στο Άγιο Όρος, Καθολικό και ορθώνεται στο κέντρο βάρους του συγκροτήματος, στο μέσο της αυλής ελεύθερος. Η ελεύθερη αυτή θέση του, η μέγιστη επιμέλεια στην κατασκευή και η έλλειψη ξύλινων στοιχείων είναι οι λόγοι που εξασφάλισαν τη διάσωση των καθολικών και τα έκαναν να φτάσουν ως εμάς σήμερα ανέπαφα.
Συνήθως απέναντι από το καθολικό είναι η Τράπεζα. Η Τράπεζα χρησιμεύει για την κοινή εστίαση μοναχών και προσκυνητών. Οι περισσότερες είναι αγιογραφημένες και η κάτοψή τους έχει σχήμα σταυρού ή απλώς ορθογώνιου με κόγχη. Η τράπεζα έχει πολύ μεγάλες διαστάσεις για να χωρέσει τον μεγάλο αριθμό μοναχών και προσκυνητών.
Οι Σκήτες (σύνολο καλυβών με εσωτερική διοίκηση, υπαγομένων σε κοινή κυρίαρχο μονή ως εξαρτήμα) είναι 12 και μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες: τις κοινόβιες (σύστημα λειτουργίας και διοίκησης μιας μονής, κατά το οποίο είναι όλα κοινά) και τις ιδιόρυθμες(σύστημα λειτουργίας και διοίκησης μιας μονής, κατά το οποίο ο κάθε μοναχός είναι δυνατόν να αποκτήσει δική του περιουσία). Βρίσκονται κατεσπαρμένες σε ολόκληρη τη χερσόνησο, πέντε στο νότιο τμήμα, τέσσερις στη μέση και τρεις βορειότερα.

Ιερά Μονή Καρακάλλου
(Karakallou Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Καρακάλλου βρίσκεται σε ανοικτό και κατάφυτο πρανές, με θέα τη θάλασσα της βορειοδυτικής πλευράς της αγιορείτικης χερσονήσου. Η παράδοση της ίδρυσης και ονομασίας της αποδίδεται στον αυτοκράτορα Καρακάλλα, άποψη όμως μάλλον αντιφατική με το πραγματικό γεγονός ότι ο ίδιος κατεγράφη ιστορικά ως διώκτης του Χριστιανισμού.
Σύμφωνα με την ιστορική τεκμηρίωση, η Μονή λειτουργούσε το 1018 και πιθανώς η ονομασία οφείλεται στο επώνυμο μοναχού, από την ονομαστή οικογένεια των Καρακάλλων της Δημητσάνας, που ίδρυσε το αρχικό Μονύδριο. Ακόμα, από αυτοκρατορικά έγγραφα προκύπτει ότι ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος παραχώρησε στη Μονή προνόμια και κτήματα, προκειμένου να ανασυγκροτηθεί μετά από πειρατικές επιδρομές Λατίνων και Μουσουλμάνων του 13ου αιώνα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν παρουσίασε ακμή, με αύξηση των μοναχών και των κτημάτων της. Καταστράφηκε εκ νέου, οπότε και ανακατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα, από τον Ηγεμόνα της Βλαχίας, Πέτρο Ράρες, ο οποίος της απέδωσε πολλά εκποιημένα μετόχια της.
Τον 17ο αιώνα η Μονή είχε την οικονομική στήριξη του Βασιλιά της Ιβηρίας Αρτχίλα και του αδελφού του, ενώ τον 18ο αιώνα έφθασε σε ιδιαίτερη ακμή, με πολλούς μοναχούς να εγκαταβιώνουν σε αυτή.
Έκδηλος είναι ο φρουριακός χαρακτήρας της Μονής, η οποία παρουσιάζει χαρακτηριστική αισθητική ισορροπία διαστάσεων και αναλογιών. Τα περισσότερα κτίρια της προέρχονται από τη μεταβυζαντινή περίοδο και αντικατέστησαν παλαιότερα. Οι Πτέρυγες του κτιριακού της συγκροτήματος της δίνουν εξωτερικά την εντύπωση ενός παραλληλεπιπέδου, από το οποίο προβάλει κατακόρυφος, υψηλός Πύργος, στη δυτική της πλευρά. Ο πυλώνας που διανοίγεται κάτω από αυτόν οδηγεί στο εσωτερικό της Μονής.
Διακρίνονται τέσσερις οικοδομικές περιοχές. Η πρώτη, των μέσων του 16ου αιώνα, με τη θεμελίωση του Καθολικού, του Πύργου του Αρσανά και την ανακαίνιση των Κελιών στις Πτέρυγες. Η δεύτερη, των αρχών του  18ου αιώνα, με προσθήκες και ανακαίνιση κτισμάτων της. Η τρίτη, ύστερα από την πυρκαγιά του 1875, οπότε κατεστράφη η νότια Πτέρυγα και ανακατασκευάστηκε η Τράπεζα, το Αρχονταρίκι και τμήμα της ανατολικής πλευράς. Τέλος η τέταρτη, όπου καταστράφηκε από πυρκαγιά η βορειοανατολική Πτέρυγα και ανακατασκευάστηκε το 1991. Η Μονή λειτουργεί κοινοβιακά από το 1813 με Σιγίλλιο του Πατριάρχη Κυρίλλου του ΣΤ΄.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Νότια από την Ι. Μονή Καρακάλλου υπάρχει ο αρσανάς της Μονής και πάνω από αυτόν ένα μικρό παραθαλάσσιο οχυρό. Το οχυρό συγκρότημα με τον επιβλητικό του πύργο θεωρείται ότι είναι έργο του ηγεμόνα της Mολδοβλαχίας Iωάννη-Πέτρου Pάρε και του μοναχού Iωάσαφ. Σύμφωνα με τη σχετική επιγραφή ολοκληρώθηκε με το προτείχισμα και τις επάλξεις του το 1534. Ο προφανής λόγος ύπαρξης του μικρού κάστρου στη συγκεκριμένη θέση είναι η αμυντική προστασία του αρσανά που παλιά υπήρχε από κάτω ακριβώς. Υπάρχει όμως και η θεωρία ότι ήταν το αποτέλεσμα μιας απόπειρας μεταφοράς της μονής από το βουνό στην παραλία πολύ πριν το 1534. Δίπλα στο κάστρο του αρσανά υπάρχει ένα μικρό προσκυνητάρι. Σήμερα τα μοναδικά κτίσματα το λιμανιού της μονής είναι κάποιες σύγχρονες κατασκευές αποθηκών καθώς και φρούριο της Καρακάλλου. Πιθανόν στην θέση των σημερινών εγκαταστάσεων των αποθηκών υπήρχε κάποιο κτίσμα ισόγειου καραβοστασιού, το οποίο εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε με την πάροδο του χρόνου.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Φιλοθέου
(Filotheou Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η ιερά Μονή Φιλοθέου είναι κτισμένη σε υψόμετρο 316 μέτρων, σε οροπέδιο πάνω στη βορειοανατολική πλευρά της αγιορειτικής χερσονήσου. Οφείλει το όνομά της στον ησυχαστή όσιο Φιλόθεο, μαθητή του Αγίου Αθανασίου, επί των ημερών του οποίου υπήρχε η μικρή Μονή της Φτέρης στην περιοχή «Κράββατος», όπου σήμερα υπάρχει Παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Ιστορικά φαίνεται να προϋπάρχει του 1015. Στο Τυπικό Κωνσταντίνου του Μονομάχου, του 1045, αναγράφεται ως «Μονή της Θεοτόκου» ή «Φιλοθέου». Το 1394 κατέχει την δέκατη τρίτη θέση, ενώ από το 1574 τη δωδέκατη. Με τις δωρεές του Αυτοκράτορα Νικηφόρου Βοτανιάτη στο τέλος του 11ου αιώνα παίρνει ολοκληρωμένη μορφή Μάνδρας. Το 1284, με Χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Παλαιολόγου, ορίζεται πνευματικός του Παλατιού ο Ηγούμενος της Μονής Μακάριος, με αίτημα του οποίου ενισχύεται οικονομικά η Μονή.
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, περί το 1480, η ιερά Μονή Φιλοθέου διέρχεται περίοδο ερήμωσης. Στη συνέχεια κατοικείται από Σλάβους μοναχούς οι οποίοι τη μετατρέπουν σε ιδιόρρυθμη και απομακρύνονται από την Ηγουμενεία της οι Διονύσιος εν Ολύμπω και Συμεών ο Ανυπόδητος.
Στα τέλη του 15ου αιώνα οι Ίβηρες Ηγεμόνες την ευεργετούν και διευρύνουν την Τράπεζα στις σημερινές της διαστάσεις. Τον Ιούνιο του 1533 η Μονή πώλησε λόγω οικονομικών της προβλημάτων το Κελί του Σταυρονικήτα που μετατράπηκε μεταγενέστερα σε Μονή. Το 1734 ο Ηγεμόνας της Βλαχίας Γκίκας όρισε με Χρυσόβουλο ετήσια χορηγία υπέρ της Μονής την οποία ο βοεβόδας Μαυροκορδάτος συνέχισε. Με τις ενισχύσεις αυτές ανακαινίζεται η Μονή και ανεγείρεται το σημερινό Καθολικό. Το 1871 μια μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει τις Πτέρυγες της Μονής, κινδυνεύει το Καθολικό και διασώζονται τα χειρόγραφα.
Η ανακαίνισή της κράτησε περισσότερο από 20 χρόνια εξαντλώντας την οικονομικά με αποτέλεσμα να προσφύγει στην αρωγή της Ιεράς Κοινότητος, η οποία ανταποκρίθηκε με απόφαση της το 1900. Το σχήμα του μοναστηριακού συγκροτήματος είναι περίπου ένα ακανόνιστο πεντάπλευρο. Μορφολογικά διακρίνεται το μεγάλο Κωδωνοστάσιο με την κωνική του στέγη επί της εισόδου του Καθολικού. Τα κτίρια που συνθέτουν τις Πτέρυγες της Μονής προέρχονται από τρείς χρονικές περιόδους. Αρχές 16ου, μέσα 18ου και τέλος 19ου αιώνα. Η ιερά Μονή Φιλοθέου κατέχει από το 1574 τη δωδέκατη θέση στην ιεραρχία των ιερών Μονών του Αγίου όρους. Λειτουργεί κοινοβιακά από το 1973, με Σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Το συγκρότημα του αρσανά βρίσκεται βορειοανατολικά της μονής και πλησίον του καθίσματος του Μυλοποτάμου. Περιλαμβάνει τον κυρίως αρσανά και δυο μικρότερους αρσανάδες. Τα δυο αυτά κτίσματα βρίσκονται σε μεγάλη εγγύτητα μεταξύ τους ενώ ο κυρίως αρσανάς τοποθετείται βορειοδυτικά αυτών. Ο αρσανάς είναι διώροφος, με καραβοστάσιο στο ισόγειο και τα κελιά στον όροφο. Το λιμάνι του μοναστηριού οργανώνεται με την κατασκευή του αρσανά, ο οποίος είναι κτίσμα δυο οικοδομικών φάσεων και η ακριβής χρονολόγηση του είναι αδύνατη. Στα μέσα του 19ου αιώνα, οικοδομήθηκαν τρία μικρά ισόγεια καραβοστάσια, από τα οποία τα δυο απέκτησαν σύντομα όροφο ενώ το τρίτο κατεδαφίστηκε. Ο παλιός αρσανάς της μονής Φιλοθέου ερειπώνεται με την πάροδο του χρόνου. Στο αρσανά της μονής και δίπλα στη θάλασσα, υπάρχει μεγάλη αποθήκη ξυλείας σε απρόσωπο κτήριο, το οποίο προτίθεται αισθητικά να αναπλάσει η μονή. Η ιερά Μονή Φιλοθέου διαθέτει Ψαρόσπιτα τα οποία κατοικούνται, λειτουργούν και εξυπηρετούν τους πατέρες στο ψάρεμα.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας
(Simonos Petras Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας - την οποία συναντούμε μετά το λιμάνι της Δάφνης - χαρακτηρίζεται ως το τολμηρότερο οικοδόμημα της αθωνικής χερσονήσου. Η ίδρυσή της οφείλεται στον Όσιο Σίμωνα, που ασκήτεψε στα μέσα του 13ου αιώνα σε σπήλαιο κοντά στη Μονή, ο οποίος σε όραμα διείδε τη μελλοντική της ανοικοδόμηση. Η κτιριακή της επέκταση πραγματοποιήθηκε, με την πρόνοια του Σέρβου Ηγεμόνα Ιωάννη Ουγγλέση, ο οποίος και εξέδωσε κτητορικό Χρυσόβουλλο κατά το 1368, ενισχύοντας την με Μετόχια και Κειμήλια.
Το δυσπρόσιτο της θέσης της και η μορφολογία της απέτρεψε καταστροφές από πειρατές αλλά δεν απέτρεψε αυτές από πυρκαγιές. Η καταστροφικότερη ήταν του 1580, από την οποία διασώθηκε μόνο το Καθολικό της Μονής και το Σκευοφυλάκιο, ενώ οι μοναχοί της, φιλοξενούμενοι στην ιερά Μονή Ξενοφώντος, κατόρθωσαν με τις ενέργειες του Ηγουμένου Ευγενίου να την ξανακτίσουν. Το 1622 όμως, δεύτερη πυρκαγιά κατέστρεψε μέρος της ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, γεγονός που την οδήγησε σε μαρασμό.
Στον Α' Κώδικα της Μονής μνημονεύεται η διέλευση του Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ, κατά το 1762, ο οποίος στη συνέχεια - φεύγοντας από το Άγιον Όρος - μετέφερε το ησυχαστικό πνεύμα του αθωνικού Μοναχισμού στις παραδουνάβιες χώρες. Κατά την Ελληνική Επανάσταση ερημώθηκε, από το 1822 και για έξι χρόνια. Ανασυστάθηκε από τον ιερομόναχο και αργότερα Ηγούμενό της Αμβρόσιο. Το 1864, επί Ηγουμενίας Νεοφύτου έγινε η προσθήκη της νοτιοδυτικής Πτέρυγας και στη συνέχεια, αρχές του 20ου αιώνα, ολοκληρώθηκε η ανέγερση και της ανατολικής. Ο ίδιος αποκατέστησε και τις τεράστιες ζημιές που προκλήθηκαν από την πυρκαγιά του Μαΐου 1891 και αναδείχθηκε νέος κτήτορας της Μονής. Τα νεώτερα χρόνια και μέχρι το 1957 σηματοδοτήθηκαν από την πνευματική φυσιογνωμία του ιερομόναχου Ιερωνύμου, Ηγουμένου της Μονής μέχρι το 1930.
Η κάτοψη της Μονής έχει σχήμα ακανόνιστο, με ευδιάκριτους τους όγκους της νότιας πλευράς. Το λιθόστρωτο Διαβατικό της εισόδου που οδηγεί στην περιορισμένη αυλή όπου κυριαρχεί το Καθολικό, .είναι από την ανατολική πλευρά της Μονής. Η Σιμωνόπετρα αποτελεί για την εποχή της παράδειγμα πολυεπίπεδης αρχιτεκτονικής λειτουργίας. Το σύνολο του εντυπωσιακού μοναστηριακού συγκροτήματος με τους πολλούς εξώστες συμπληρώνεται με το μεγάλο τείχος του Υδραγωγείου, ε τα χαρακτηριστικά διάκενα τόξα του. H ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας λειτουργεί κοινοβιακά από το 1801. Κατέχει την δέκατη τρίτη θέση στην ιεραρχία των είκοσι αθωνικών Μονών. Ανά πενταετία, αντιπρόσωπος της ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, μαζί με εκείνους των μονών Ιβήρων, Παντοκράτορος και Φιλοθέου, απαρτίζουν την τετραμελή Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους, με Πρωτεπιστάτη από την ιερά Μονή Ιβήρων. Οι Μονές αυτές - σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη - αποτελούν την 3η μόνιμη τετράδα Μονών που κυκλικά, ανά πενταετία και για ένα έτος, εναλλάσσονται στην Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Το συγκρότημα του αρσανά της μονής Σίμωνος Πέτρας συνδέεται με την μονή με ανηφορικό καλντερίμι. Περιλαμβάνει τετραόροφο αμυντικό πύργο του 16ου αιώνα με κελλί και αποθηκευτικό χώρο. Σαν προέκταση του πύργου, χτίσθηκε επάνω απο τον ναύσταθμο τον 19ο αιώνα αποθήκη για το σιτάρι που ερχόταν απο τα μετόχια της μονής. Η καθ ύψος επέκταση έγινε μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Το εργατόσπιτο δομήθηκε στην θέση ενός παλαιού πηγαδιού στις αρχές του 20ου αιώνα και ο νέος αρσανάς κατασκευάστηκε το 1959 στη θέση του σπιτιού του αρσανάρη μοναχού. Το εργατόσπιτο είναι κατασκευασμένο βορειοανατολικά του αρσανά ενώ ο καινούργιος αρσανάς νοτιοανατολικά. Η εξάπλωση της κτηματικής της περιοχής μέχρι τη Δάφνη, επέτρεψε στη Μονή τη δημιουργία δεύτερου αρσανά με προβλήτα, κελί και χώρους αποθήκευσης ξυλείας, την οποία παράγει και διακινεί.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Αγίου Παύλου
(Agiou Pavlou Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Αγίου Παύλου βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες του Άθωνα και σε σχετικά μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Η παράδοση  τοποθετεί τη ίδρυσή της στα μέσα του 9ου αιώνα. Ιδρυτής φαίνεται να είναι ο Παύλος ο Ξηροποταμινός, ο οποίος αρχικά ίδρυσε τη Μονή Ξηροποτάμου κοντά στη Δάφνη. Ο ίδιος, λίγο πριν το τέλος της ζωής του, ανήγηρε νέα Μονή - τη σημερινή Αγίου Παύλου - στην τωρινή της θέση, αλλά με το όνομα «Ξηροποτάμου». Μετονομάστηκε σε Μονή Αγίου Παύλου το 1108. Στις αρχές του 14ου αιώνα καταστράφηκε και κατέστη Κελί, δηλαδή εξάρτημα της Μονής Ξηροποτάμου. Το 1365 όμως, η Μονή Αγίου Παύλου επανακατοχυρώθηκε ως κυρίαρχη Μονή. Στην ανασυγκρότησή της συνέβαλαν πολλοί Αυτοκράτορες του Βυζαντίου, Ηγεμόνες των Παραδουναβίων περιοχών και, αργότερα, Τσάροι της Ρωσίας.
Στα τέλη του 18ου αιώνα, η Μονή Αγίου Παύλου βρέθηκε σε δυνή οικονομική θέση λόγω χρεών. Στη συνέχεια, επί εποχής Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ - ο οποίος το 1815 θεμελίωσε το Καθολικό της - ανέκαμψε. Το οικοδομικό της συγκρότημα, μάλιστα, διευρύνθηκε το 1820 από τον Αρχιμανδρίτη Άνθιμο, Ηγούμενο των Ρουμανικών Μετοχίων της Μονής, με νέες Πτέρυγες. Η Μονή πέρασε μεγάλη δοκιμασία στα χρόνια της ελληνικής Επανάστασης.
Στις αρχές του 20ου αιώνα υπέστη δύο τεράστιες καταστροφές από πυρκαγιά και από πλημμύρα, οπότε και ανακαινίστηκε κατά το μεγαλύτερό της τμήμα.
Το εξωτερικό φρουριακό περίγραμμα της Μονής διαμορφώνει ακανόνιστο πεντάπλευρο. Ο κύριος οικοδομικός όγκος είναι δυτικά της, ενώ η αντίθετη πλευρά περιβάλλεται από τείχος με επάλξεις και ιδιαίτερα ψηλό αμυντικό Πύργο. Η αρχιτεκτονική της μορφολογία σχετίζεται άμεσα με τον περιβάλλοντα βραχώδη χώρο, που προσδιόρισε και την επέκτασή της Μονής καθ΄ ύψος, σε διάφορες φάσεις. Η είσοδός της είναι από τη νότια πλευρά, με Διαβατικό που οδηγεί στην αυλή, στην οποία δεσπόζει το Καθολικό. Η Μονή Αγίου Παύλου επαναλειτουργεί κοινοβιακά από το 1839 με Σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου ΣΤ΄ και κατέχει τη δέκατη τέταρτη θέση στην ιεραρχία των Μονών του Αγίου Όρους.
Ανά πενταετία, αντιπρόσωπος της Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου, μαζί με εκείνους των Ιερών Μονών Χιλανδαρίου, Ξηροποτάμου και Οσίου Γρηγορίου, συγκροτούν την τετραμελή Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους, με Πρωτεπιστάτη από τη Μονή Χιλανδαρίου. Οι Μονές αυτές - σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους,  αποτελούν την τέταρτη μόνιμη τετράδα Μονών που, κυκλικά, ανά πενταετία και για ένα έτος εναλλάσσονται στην Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους.
Η Ιερά Μονή Αγίου Παύλου έχει Εξαρτήματά της δύο Σκήτες παραδοσιακού τρόπου λειτουργίας, οι οποίες είναι σε μορφή οικισμού: την Ιερά Σκήτη Εισοδίων της Θεοτόκου (Νέα Σκήτη) και την Ιερά  Σκήτη Αγίου Δημητρίου (Λακκοσκήτη). Σε αυτήν ανήκουν επίσης, τρία Kαθίσματα, δύο Kελιά - εκτός του Αντιπροσωπείου στις Καρυές - έξι Ησυχαστήρια και το ιστορικό σπήλαιο του Αγίου Παύλου. Ανάμεσα στα περιβάλλοντα κτίσματα της Μονής είναι και το (συνδεδεμένο κατά την παράδοση της Μονής, με την κόρη του Σέρβου Ηγεμόνα, Βράγκοβιτς και τα Τίμια Δώρα των Μάγων) «Προσκυνητάρι της Μάρως».
Στη Ιερά Μονή Αγίου Παύλου εγκαταβιώνουν 35 μοναχοί και άλλοι 60 μοναχοί διαβιούν στα Εξαρτήματά της.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
O αρσανάς της μονής Αγίου Παύλου βρίσκεται σε απόσταση 1,5χλμ. περίπου Nοτιοδυτικά της Mονής. Eίναι ένα διώροφο κτίριο, κτισμένο το 1882 με πελεκητή πέτρα. Tο ισόγειο του κτιρίου, με θολωτή οροφή, το χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για τη φύλαξη του πλοίου της μονής. Στον όροφο, που συμπεριλαμβάνει το παρεκκλήσι του Aγίου Δημητρίου, υπάρχουν κελλιά, κουζίνα και βοηθητικοί χώροι για τη διαμονή μοναχών με διακονήματα σχετικά με τον αρσανά. Το συγκρότημα του αρσανά του μοναστηριού, χωρίζεται σε δυο μέρη από την κοίτη του χειμάρρου του Ξηροπατάμου, ο οποίος κατέρχεται από τις κορυφές του Άθωνος. Στην αριστερή όχθη του χειμάρρου υπάρχει το κτίριο του αρσανά, οι ξυλαποθήκες και το πριστήριο ενώ στην δεξιά όχθη του χειμάρρου βρίσκεται το παλαιό νεώριο μετά πύργου της μονής. Το κτίριο του αρσανά, οι αποθήκες και το πριονιστήριο γειτνιάζουν ενώ ο πύργος, γνωστός ως παλαιόπυργος, βρίσκεται σε μια απόσταση 500 μέτρων από αυτά. Ο αρσανάς είναι κτίσμα δυο οικοδομικών φάσεων. Κατά την πρώτη φάση κατασκευάστηκε το καραβοστάσιο και στα τέλη του 19ου αιώνα δομήθηκε ο όροφος, ο οποίος περιλαμβάνει κελιά και παρεκκλήσι. Οι αποθήκες και το πριονιστήριο είναι κτίσματα του 20ου αιώνα. Ο παλαιός αρσανάς σώζει ισόγειο καραβοστάσιο και πύργο. Ο πύργος χρονολογείται περί τον 14ο αιώνα και το καραβοστάσιο, το οποίο προσαρτάται στον πύργο, ανήκει στην πρώιμη μεταβυζαντινή εποχή.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 
 

Ιερά Μονή Σταυρονικήτα
(Stavronikita Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα βρίσκεται στο μέσο περίπου της ανατολικής πλευράς της αθωνικής χερσονήσου, επάνω σε μεγάλο απόκρημνο βράχο.  Το κτηριακό της συγκρότημα με τον περιβάλλοντα χώρο συνθέτουν ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό σύνολο. Η ιστορία της Μονής αρχίζει τον 10ο αιώνα, οπότε λειτουργεί ως μονύδριο που φέρει την ονομασία «Σταυρονικήτα». Υπάρχουν πολλές παραδόσεις που αφορούν στην ίδρυση και ονομασία της. Η επικρατέστερη την προσδιορίζει στα τέλη του 10ου αιώνα, από το μοναχό Σταυρονικήτα. Στη συνέχεια, περιέπεσε σε αφάνεια και ερημώθηκε, περνώντας στην ιδιοκτησία του Πρώτου, το 1287. Κατόπιν, παραχωρήθηκε - ως Κελί πλέον - στην Ιερά Μονή Φιλοθέου και αργότερα στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου. Ο ιερομόναχος Γρηγόριος Γηρομεριάτης ανέλαβε την ανοικοδόμηση της Μονής, χωρίς να τη φέρει σε πέρας - λόγω κοιμήσεώς του. Κατόπιν προσκλήσεως της Ιεράς Κοινότητος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας ο Α΄, το 1540, ανέλαβε προσωπικώς την ανοικοδόμησή της. Ο ίδιος την εφοδίασε με όλα τα απαραίτητα προς λειτουργία, την κατέταξε στα ήδη υπάρχοντα μοναστήρια και την ιστόρισε με τις περίφημες τοιχογραφίες του ζωγράφου Θεοφάνους του Κρητός.
Στους επόμενους αιώνες ενισχύθηκε από λαϊκούς και Ηγεμόνες. Η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, αν και πτωχότερη από άλλες, κατόρθωσε να καλύπτει με σωφροσύνη και λιτότητα όλες τις ανάγκες της. Στα χρόνια όμως της Ελληνικής Επανάστασης δοκιμάστηκε σκληρά, ενώ αλλεπάλληλες πυρκαγιές, των οποίων η τελευταία του 1879, την κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό. Μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα κατάφερε να επανακάμψει.
Η κάτοψη που περιμετρικά συνθέτουν οι Πτέρυγες της Μονής είναι ορθογωνική. Η όλη δομή της και η τυπολογία της καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την ίδια της τη θέση. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις είναι από τις μικρότερες σε έκταση του Αγίου Όρους, όπως και η αυλή της, όπου ο χώρος που καταλαμβάνει το Καθολικό αφήνει στις τρεις πλευρές απλώς ένα πέρασμα. Η μορφολογία όμως του μοναστηριακού συγκροτήματος είναι τέτοια που δημιουργεί οικεία αίσθηση εσωτερικά. Εξωτερικά, είναι έκδηλος ο φρουριακός του χαρακτήρας, με χαρακτηριστική ισορροπία των όγκων του.
Ο αμυντικός Πύργος και το Υδραγωγείο με τους τοξωτούς πεσσούς συμπληρώνουν το όλο εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό σύνολο.
Η Ιερά Μονή Σταυρονικήτα λειτουργεί κοινοβιακά από το 1968, με Σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Aθηναγόρα. Κατέχει την δέκατη πέμπτη σειρά στην ιεραρχία των Μονών του Αγίου Όρους. Ανά πενταετία, αντιπρόσωπος της Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα - μαζί με εκείνους των Ιερών Μονών Βατοπεδίου, Κουτλουμουσίου, Καρακάλλου - συγκροτούν την τετραμελή Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους, με Πρωτεπιστάτη από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου. Οι Μονές αυτές - σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους - αποτελούν τη 2η μόνιμη τετράδα Μονών που, κυκλικά, ανά πενταετία και για ένα έτος εναλλάσσονται στην Ιερά Επιστασία.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Tο ιδιαίτερα γραφικό συγκρότημα του αρσανά της Mονής Σταυρονικήτα βρίσκεται πλησίον του μοναστηριού και συνδέεται με ανηφορικό καλντερίμι με τη μονή. Eίναι πετρόκτιστο διώροφο κτίσμα όπου στο ισόγειο, με την χαρακτηριστική τοξωτή είσοδο, υπήρχε η δυνατότητα ανέλκυσης και επισκευής των καϊκιών. Η όλη εικόνα αρσανά και μονής αποτελεί αρμονικό σύνολο φυσικού περιβάλλοντος και κτισμάτων. Το Ψαρόσπιτο της ιεράς Μονής Σταυρονικήτα ταυτίζεται με τον Αρσανά του μοναστηριού, του οποίου τον όροφο χρησιμοποιούν οι μοναχοί, ενώ ο χώρος της προβλήτας αποτελεί ιδανικό χώρο για το άπλωμα και επιδιόρθωση των δικτύων τους. Όσον αφορά την ιστορική εξέλιξη του συγκροτήματος, το ισόγειο επίπεδο του σημερινού αρσανά αποτελεί το παλαιότερο κτίσμα, χωρίς να γνωρίζουμε την ύπαρξη κάποιου προγενέστερου καραβοστασίου. Στα τέλη του 18ου αιώνα, πραγματοποιείται η προσθήκη του ορόφου και από τις αρχές του 19ου αιώνα ξεκινάει η κτιριακή οργάνωση του συγκροτήματος, με την κατασκευή των συνοδευτικών κτιρίων.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Ξενοφώντος
(Xenofontos Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος βρίσκεται σε παραθαλάσσιο τμήμα της νοτιοδυτικής πλευράς του Άθωνα, σε κοντινή απόσταση από την Ιερά Μονή Δοχειαρίου. Η Μονή ιδρύθηκε λίγο πριν το 998. Κατά το 998 ο κτήτωρ της Μονής και πρώτος Ηγούμενός της, Ξενοφών υπογράφει σε βατοπεδινό έγγραφο - που φυλάσσεται μέχρι σήμερα στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου - ως «Ξενοφών μοναχός και Ηγούμενος της μονής του Αγίου Γεωργίου». Στα χρόνια του Αυτοκράτορα Νικηφόρου Βοτανιάτη, 1078 με 1081, ο Μέγιστος Δουγκάριος, Ναύαρχος της εποχής, Στέφανος, εκάρη μοναχός και ανοικοδόμησε τον αμυντικό της Πύργο και άλλα κτίρια. Επίσης αποκατέστησε το Καθολικό και έφερε στη Μονή πολλές εικόνες και βιβλία, ιδιοκτησίας δικής του, αλλά και του Αυτοκράτορα.
Η Μονή υπέστη πολλές καταστροφές τον 13ο αιώνα, από επιδρομές Λατίνων πειρατών και αρχές του 14ου από Καταλανούς. Κατόρθωσε όμως να ανασυγκροτηθεί, σε σημείο που στα τέλη του ίδιου αιώνα να κατέχει την ένατη θέση στην ιεραρχία των Μονών. Στα πρώτα χρόνια της Τουρκικής κατοχής η Ιερά Μονή Ξενοφώντος πέρασε μεγάλη δοκιμασία, αλλά με τη βοήθεια Ηγεμόνων παραδουνάβιων περιοχών - το 1520 - την ξεπέρασε. Το 1784 με Σιγίλλιο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Γαβριήλ Δ΄, η Μονή επανακοινοβιοποιείται, με πρώτο - μετά την ιδιορρυθμία - Ηγούμενο τον ιερομόναχο Παΐσιο από τη Μυτιλήνη, πρώην Καυσοκαλυβίτη. Το 1817 μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει την νεοκτισθείσα Πτέρυγα απέναντι του Καθολικού, την οποία ανακατασκευάζει ο πρώην Μητροπολίτης Φιλόθεος.
Η περίμετρος της Μονής σχηματίζει τεθλασμένο επτάπλευρο. Ο αρχικός της πυρήνας είναι το νότιο τμήμα, με το παλιό Καθολικό, εφαπτόμενο στη δυτική της Πτέρυγα. Ευδιάκριτη είναι η επέκταση της Μονής προς βορρά στις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε κτίστηκε και το δεύτερό της Καθολικό. Από τη θάλασσα είναι χαρακτηριστική η όψη της, με τους πολλούς ξύλινους εξώστες και τα σαχνισιά. Αντίθετα, σε άλλες πλευρές της, τα ψηλά τείχη προστασίας δίνουν έναν αποκλειστικά οχυρωματικό χαρακτήρα. Η είσοδός της βρίσκεται στον αρχικό της πυρήνα, με ελικοειδές Διαβατικό που εφάπτεται του παλιού Πύργου.
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος έγινε κοινοβιακή με Σιγίλλιο του Πατριάρχη Γαβριήλ Δ΄, το1784 και από τότε λειτουργεί αδιάλειπτα κοινοβιακά. Κατέχει την δέκατη έκτη θέση στην ιεραρχία των αθωνικών Μονών.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Ο Αρσανάς της μονής Ξενοφώντος δεν αποτελεί ξεχωριστό κτίσμα αλλά βρίσκεται ενσωματωμένος στην νοτιοδυτική γωνία της μονής, λόγω της άμεσης γειτνίασης της με τη θάλασσα. Δυτικά του Αρσανά της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος και σε μικρή απόσταση από αυτόν, υπάρχει μικρό Ψαρόσπιτο, κτισμένο το 1876. Το ψαρόσπιτο έχει οικοδομηθεί βορειοδυτικά του καραβοστασίου και σε μεγάλη εγγύτητα από αυτό. Ο όροφός του ήταν χώρος διαμονής και το ισόγειό του βοηθητικός αποθηκευτικός χώρος. Το συγκρότημα του αρσανά της μονής είναι από τα μικρότερα του Αγίου Όρους. Το καραβοστάσιο εγγράφεται στο νότιο μέρος του περιβόλου της μονής και η κατασκευή του πιθανολογείται τον 16ο αιώνα. Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη του απλωταριά πρός τη θάλασσα.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου
(Osiou Grigoriou Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου βρίσκεται στη νοτιοδυτική ακτή του Αγίου Όρους, κτισμένη σε βράχο, όπως η γειτονική της Ιερά Μονή Διονυσίου. Ιδρύθηκε λίγο πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα. Ιδρυτής της είναι ο όσιος Γρηγόριος ο νέος, ο επονομαζόμενος ησυχαστής, μαθητής του αγίου Γρηγορίου Σιναΐτη - του μεγάλου αυτού δάσκαλου της νοεράς προσευχής.
Για πρώτη φορά μνημονεύεται σε έγγραφα του 1347 και 1348. Τον 14ο και 15ο αιώνα χαρακτηρίζεται από τα πενιχρά της οικονομικά μέσα, ενώ με την τουρκική κατάκτηση, βρίσκεται σε δεινή θέση. Η θέση της αυτή επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο στα 1500, από επιδρομές Αγαρηνών πειρατών, από τους οποίους και ερημώθηκε.
Η Μονή ανακαινίστηκε και οικονομικά ανακουφίστηκε από τη στήριξη του Hγεμόνα της Μολδοβλαχίας Στέφανου του Μεγάλου, καθώς και άλλων ηγεμόνων παραδουνάβιων περιοχών. Στις δύσκολες εκείνες περιόδους, μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα, αναφέρεται ο γνωστός Ρώσος περιηγητής Μπάρσκυ, ο οποίος και την περιγράφει αναλυτικά και την αποδίδει σχεδιαστικά.
Νέα δοκιμασία περνά όμως το 1761, όταν καταστρέφεται από μεγάλη πυρκαγιά που επέφερε και τον μαρασμό της. Ανοικοδομήθηκε ωστόσο, με πολλές εισφορές από παραδουνάβιες χώρες, από τον μοναχό Ιωακείμ το Μακρυγένη.
Επέκταση της Μονής Γρηγορίου γίνεται στο τέλος του 19ου αιώνα, με την ανέγερση της δυτική της Πτέρυγας, μαζί με το Αρχονταρίκι, τα Κελιά μοναχών καθώς και δύο μαρμάρινα πρόπυλά της απ’ όπου και η είσοδος της Μονής.
Το μοναστηριακό της συγκρότημα, έχει σύνθετη αρχιτεκτονική μορφολογία, με πλατυμέτωπες όψεις, όπου κυριαρχούν οι συνεχόμενοι εξώστες και οι πρόσφατα αναπλασθέντες πεσσοί της νότιας Πτέρυγας. Ξεχωρίζουν οι δύο αυλές της Μονής που προσδιορίζουν τις ιστορικές της φάσεις.
Ο αρχικός πυρήνας διακρίνεται στη νότια πλευρά του συγκροτήματος με το Καθολικό να κυριαρχεί στο μέσο μικρής αυλής και τον αμυντικό Πύργο στην ανατολική της πλευρά. Η μεταγενέστερη επέκταση της Μονής έγινε προς Βορρά.
Πρόσφατα ανοικοδομήθηκε πολυώροφο κτίσμα στον ακάλυπτο χώρο, στη θέση όπου υπήρχε παλαιότερα Πτέρυγα με Παρεκκλήσι, ανατολικά της Μονής και κοντά στον Πύργο, για να καλύψει τις νέες ανάγκες της.
Η Μονή κατέχει τη δέκατη έβδομη θέση στην ιεραρχία των καθιδρυμάτων του Αγίου Όρους. Λειτουργεί κοινοβιακά από το 1840, με Σιγίλλιο του Πατριάρχη Ανθίμου Δ΄. Εκτός από το Aντιπροσωπείο των Καρυών έχει ως εξαρτήματά της τέσσερα Καθίσματα και πέντε Κελλιά.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Ο αρσανάς της Μονής Οσίου Γρηγορίου βρίσκεται βόρεια και συνδέεται με αυτή μέσω λιθόστρωτου, ανηφορικού δρόμου 200μ. περίπου. Καταλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή των εκβολών του χειμάρρου Χρεντέλι. Περιλαμβάνει δύο λιμάνια, ένα ακριβώς κάτω από το μεγάλο βράχο της μονής και το άλλο βορειότερα. Σε δύο χειρόγραφα της μονής αναφέρονται δύο φοβερές πλημμύρες το 1820 και 1853, που κατέστρεψαν ολοσχερώς τον αρσανά από τον οποίο διασώζονται ορισμένα υπολείμματα. Όσον αφορά στην ιστορική εξέλιξη του συγκροτήματος, στην πρώτη φάση, η οποία χρονολογείται πριν τον 16ο αιώνα, το επίνειο του μοναστηριού περιλάμβανε ένα ισόγειο καραβοστάσιο, το ισόγειο του σημερινού ξενώνα καθώς και κάποιο κτίριο, η χρήση του οποίου δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί. Την περίοδο μεταξύ των μέσων του 16ου και του 18ου αιώνα κατασκευάστηκε το ισόγειο του σημερινού αρσανά, οπότε λειτουργούν ταυτόχρονα δυο καραβοστάσια, τα οποία πλαισιώνονταν από μικρά βοηθητικά κτίσματα. Στις αρχές του 19ου αιώνα, δομείται το σημερινό εργατόσπιτο και το βουρδουναρειό. Το 1821 προστέθηκε όροφος στο νέο καραβοστάσιο και ο αρσανάς αποκτά την σημερινή μορφή.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Εσφιγμένου
(Esfigmenou Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Εσφιγμένου βρίσκεται σε μικρό και κλειστό κόλπο της βορειοανατολικής πλευράς της Αθωνικής χερσονήσου. Η πρώτη ιστορική τεκμηρίωση για την ύπαρξή της είναι το 998, όπου αναγράφεται με το όνομα «Εσφαγμένου» σε πράξη της Μονής Βατοπεδίου, ενώ το 1037 μετονομάζεται σε «Εσφιγμένου». Την εποχή αυτή η Μονή κατέχει την πέμπτη θέση στην ιεραρχία των Μονών, όπως προκύπτει από το «Τυπικό του Μονομάχου» (1045), ενώ στη συνέχεια και μέχρι τα μέσα του 13ου αιώνα περνά σχεδόν στην αφάνεια. Στους επόμενους δύο αιώνες και μέχρι την τουρκική κατάκτηση διέρχεται μεγάλη περίοδο ακμής, στην οποία συνετέλεσαν αυτοκράτορες του Βυζαντίου και Ηγεμόνες άλλων ορθοδόξων χωρών.
Στη Μονή εγκαταβίωσαν ο μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, Αθανάσιος και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Η παραθαλάσσια θέση της Μονής και ο προστατευόμενος από τις καιρικές συνθήκες όρμος της, την καθιστούσε στόχο πειρατικών επιδρομών, λεηλασιών και πυρπολήσεων.
Τα παραπάνω συνετέλεσαν σε ερήμωσή της μετά το 1533, ύστερα από διπλή πυρπόλησή της από Τούρκους πειρατές.
Η συλλογή εράνων στις Ελληνικές και Παραδουνάβιες χώρες, καθώς και στη Ρωσία, βοήθησαν στην ανασυγκρότησή της. Ιδιαίτερη ήταν η συμβολή των δραστήριων Ηγουμένων της, μετά την μετατροπή της Εσφιγμένου σε Κοινόβιο το 1797. Αξίζει να τονισθεί η περίοδος της ηγουμενίας 40 χρόνων του Αγαθάγγελου Καλλιπολίτη - τον 19ο αιώνα – επί των ημερών του οποίου έγινε συνολική ανακαίνιση και επέκταση της Μονής. Το 1802 ανακαινίσθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριο τον Ε΄ μεγάλο τμήμα της νότιας πλευράς που είχε καταρρεύσει.
Το επιβλητικό συγκρότημα της Μονής Εσφιγμένου παρουσιάζει εξωτερικά όψη φρουρίου. Δημιουργεί ένα συμπαγές ορθογώνιο με ισχυρούς αμυντικούς Πύργους προς την πλευρά της θάλασσας.
Την οριζόντια μονολιθικότητα του κτιριακού συνόλου διακόπτει ο ψηλός ενσωματωμένος πύργος του Καμπαναριού στη νότια πλευρά, απ’ όπου είναι και η είσοδος της Μονής. Όλες οι Πτέρυγες είναι κεραμοσκεπείς με προεξέχοντες τρούλους των Παρεκκλησίων που στεγάζουν. Το πολύτρουλο Καθολικό της Μονής είναι σχεδόν σε επαφή με τη νότια Πτέρυγα.
Η Μονή Εσφιγμένου κατέχει την δέκατη όγδοη θέση στην ιεραρχία των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους. Λειτουργεί κοινοβιακά από το 1797 με Σιγίλλιο του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Νοτιοδυτικά της βόρεια πύλης του μοναστηριού, βρίσκεται ο παλαιός ισόγειος αρσανάς, με κάτοψη ορθογώνιου σχήματος, ο οποίος χρονολογείται πριν από τα μέσα του 18ου αιώνα. Νοτιοδυτικά του αρσανά εκτείνεται ο κήπος της μονής. Στα ανατολικά του κτίσματος του αρσανά έχει προσαρτηθεί ένα τριώροφο ψαρόσπιτο. Στο βορειοδυτικό άκρο του πλατώματος, που είναι κτισμένο το μοναστήρι, και κάτω από τον όγκο του λόφου της Σαμαρειάς σώζεται ο νέος αρσανάς. Το κτίσμα αυτό χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα και οικοδομήθηκε στην θέση παλαιότερου αρσανά. Γύρω από τον αρσανά, τα τελευταία χρόνια κατασκευάστηκαν αρκετά κτίρια, που χρησιμοποιούνται ως αποθήκες. Η μονή Εσφιγμένου εξυπηρετείται κυρίως από τη θαλάσσια πρόσβαση με την οποία και γίνεται η διακίνηση επισκεπτών και εμπορευμάτων.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 

Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος
(Agiou Panteleimonos Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Το μεγάλο μοναστηριακό συγκρότημα της Ιεράς Mονής Aγίου Παντελεήμονος είναι δομημένο σε γραφική παραλία της νοτιοδυτικής πλευράς του Αγίου Όρους κοντά στο λιμάνι της Δάφνης. Η Μονή είναι γνωστή περισσότερο ως «Pωσικό» ή, παλαιότερα, ώς «Κοινόβιο των Kαλλιμάχηδων». Κατά τον 11ο αιώνα η Μονή βρισκόταν στη θέση του σημερινού Παλαιομονάστηρου, με την ονομασία «Μονή του Θεσσαλονικέως», ή «του Αγίου Παντελεήμονος», την οποία ο γνωστός ρώσος περιηγητής, Μπάρσκυ περιγράφει χαρακτηριστικά. Η Μονή μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση μετά το 1765, επεκτάθηκε με τη μεγάλη συνδρομή του ηγεμονικού οίκου Kαλλιμάχη και το 1806 ονομάστηκε, πλέον, «Αυθεντικό Κοινόβιο των Καλλιμάχηδων».
Aπό το 1840 παρατηρείται μεγάλη προσέλευση μοναχών από τη Ρωσία, που φθάνουν τους 1000 στα τέλη του 19ου αιώνα και ενισχύουν τη Μονή με σημαντικές χορηγίες. Το 1875 εκλέγεται για πρώτη φορά ρωσικής καταγωγής Ηγούμενος, ο Μακάριος.
Η ισχύς που απέκτησε η Μονή από τις χορηγίες της εποχής και η δυναμική που δημιουργήθηκε, απεικονίστηκε και σε Εξαρτήματα, δηλαδή σε Σκήτες και Κελιά. Στη συνέχεια όμως παρατηρείται ραγδαία κάμψη και λειψανδρία που έφτασε ως τις τελευταίες δεκαετίες. Το 1968 μεγάλη πυρκαγιά αποτέφρωσε την αίθουσα υποδοχής που σηματοδοτούσε την παλιά μεγαλοπρέπεια. Η Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονα σχηματίζει ένα μεγάλο τετράπλευρο, του οποίου επιβλητική είναι η πολυώροφη βόρεια Πτέρυγα.O αρχικός πυρήνας ήταν ένα μικρότερο τετράπλευρο γύρω από το Καθολικό. Στη συνέχεια επεκτάθηκε, προκειμένου να σχηματισθεί ένας ευρύτερος περίβολος, ενσωματώνοντας τα παραθαλάσσια πολυώροφα κτίρια και προβλέποντας την ανέγερση νέου, μεγαλύτερου Καθολικού. Οι εξελίξεις στη Ρωσία στις αρχές του αιώνα δεν επέτρεψαν αυτή την κτιριολογική ολοκλήρωση.
Το μοναστηριακό συγκρότημα χαρακτηρίζεται από τα πολλά καλοκτισμένα πλατυμέτωπα και πολυώροφα κτίσματα, με πρωτοποριακά για την εποχή προκατασκευασμένα δομικά στοιχεία, σε ορισμένα από αυτά. Το όλο σύνολο τονίζεται από τους πράσινους βολβόμορφους τρούλους του Καθολικού και των Παρεκκλησίων, καθώς και της κονικής στέγης του Καμπαναριού της Μονής. Η Μονή κατέχει τη δέκατη ένατη θέση στην ιεραρχία των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους. Λειτουργεί κοινοβιακά απο το 1809 με Σιγίλλιο του Πατριάρχη Καλλινίκου. Η μεγαλύτερη καμπάνα βρίσκεται στο κωδωνοστάσιο της Ι.Μ. Παντελεήμονος. Το βάρος της είναι 13 τόνοι, η διάμετρος της 2,70 μ και η περιφέρειά της 8.71μ. Για την κρούση της απαιτούνται δύο μοναχοί. Η καμπάνα ακούγεται σε όλη τη νοτιοδυτική ακτή του Αγίου Όρους, καθώς και στη γειτονική χερσόνησο της Σιθωνίας.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Το αρχικό συγκρότημα του αρσανά της μονής Αγίου Παντελεήμονος ο οποίος βρισκόταν σε αρκετή απόσταση από τη μονή προς την πλευρά της Δάφνης, καταστράφηκε τον προηγούμενο αιώνα μετά από πλημμύρα και υπερχείλιση του παρακείμενου χειμάρρου. Ο επόμενος ανοικοδομήθηκε σχετικά πρόχειρα, με ξυλοκατασκευή στο λιμάνι της μονής και παρέμεινε μέχρι το 1998. Το ρώσικο μοναστήρι, πριν την μεταφορά του, φαίνεται ότι διέθετε τόσο ένα κτίσμα καραβοστασίου στην περιοχή της Καλιάγρας, σύμφωνα με δικαιοτήριο γράμμα του 1422, όσο και έναν αρσανά στην περιοχή που σήμερα οικοδομείται, σύμφωνα με έγγραφο του 1677. Σήμερα υπάρχει οργανωμένο συγκρότημα αρσανά μπροστά από την μονή. Τα ερείπια του παλαιού αρσανά, σώζονται νοτιοανατολικά του μοναστηριού και ένας μικρός λιθόκτιστος και νεόδμητος στα νοτιοδυτικά.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 
 
 

Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου
(Konstamonitou Monastery)

Γενικές Πληροφορίες
(General information)

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Friday, February 21, 2020
Η Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου, αθέατη και μακριά από τη θάλασσα, βρίσκεται μέσα σε δασώδες και εντυπωσιακό περιβάλλον, προς την πλευρά του Σιγγιτικού κόλπου. Η ίδρυση της Μονής και η ονομασία της χάνονται μέσα στις διάφορες παραδόσεις. Κατά μία, ιδρύθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο και ολοκληρώθηκε από τον υιό του Κωνστάντα, κατά άλλη παράδοση από μοναχό που καταγόταν από τον Κασταμώνα Παφλαγονίας. Ιστορικά, αναφέρεται σε διάφορα κείμενα του 11ου αιώνα.
Περισσότερα στοιχεία υπάρχουν στις αρχές του 14ου αιώνα, όταν προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί μετά από καταστροφή της από Καταλανούς πειρατές. Σχετικά με την κατοχύρωση της ιδιοκτησίας, αναφέρεται Χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου το 1351. Στο Γ΄ Τυπικό του Αγίου Όρους - τέλη 14ου αιώνα - κατέχει τη 16η θέση ανάμεσα σε 25 Μονές της εποχής. Ως ευεργέτες και ανακαινιστές της Μονής θεωρούνται ο Ηγεμόνας Γεώργιος Βράγκοβιτς και η Πριγκίπισσα Άννα της Σερβίας, καθώς και ο Σέρβος αρχιστράτηγος Ράδιτς που παραιτήθηκε του αξιώματός του και εμόνασε εδώ. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Μονή επιβιώνει δύσκολα κάτω από τους δυσβάστακτους φόρους και κακοτυχίες και φθάνει σε οικονομικό και λειτουργικό μαρασμό, σε σημείο που το 1666 να έχει μόνον 6 μοναχούς.
Με Σιγίλλιο του Πατριάρχου Νεόφυτου Ζ΄, το Σεπτέμβριο του 1800, αποκαταστάθηκε σε Κοινόβιο, με Ηγούμενο τον πνευματικό Γαβριήλ. Η ουσιαστική της ανασυγκρότηση αρχίζει το 1818 επί ηγουμενίας Χρυσάνθου εξ Ηπείρου και με δαπάνες του Αλή Πασά, με την μεσολάβηση της κυρά Βασιλικής, οπότε ανοικοδομήθηκε η ανατολική της Πτέρυγα. Η ανασυγκρότηση αυτή συνεχίστηκε και επι Συμεών Σταγειρίτη, ο οποίος με χορηγίες ανοικοδόμησε το Καθολικό και τη βόρεια Πτέρυγα.
Το μοναστηριακό συγκρότημα σχηματίζει ορθογώνιο, με διάφορες προεξοχές των Πύργων ή Προβόλων στις πλευρές της. Χωρίς αρχιτεκτονικές υπερβολές, η Μονή Κωνσταμονίτου διακρίνεται εξωτερικά για την ομοιογένεια της μορφολογίας και των επι μέρους δομικών της στοιχείων. Η κεραμική της επικάλυψη αντικατέστησε εκείνη της σχιστόπλακας, με εξαίρεση τους τρούλους των Παρεκκλησιών. Εσωτερικά, χαρακτηρίζεται για την απλότητα του σχεδιασμού, διατηρώντας τη λιτότητα στο ύφος της. Η Μονή κατέχει την εικοστή θέση στην ιεραρχία των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους. Λειτουργεί αδιάλειπτα κοινοβιακά από το 1800 μέχρι τις μέρες μας.

ΑΡΣΑΝΑΣ

Friday, February 21, 2020
Ο αρσανάς της μονής Κωνσταμονίτου απέχει από αυτή λιγότερο της μιας ώρας πεζή. Αποτελείται από μεγάλο κτίσμα με θολωτή τοιχοποιία στο εσωτερικό του, στο ισόγειο του οποίου άλλοτε φυλάσσονταν τα πλοιάρια της μονής. Σήμερα χρησιμεύει ως χώρος αποθήκευσης. Ο όροφος του κτίσματος χρησιμεύει για την παραμονή του αρσανάρη. Εκεί κοντά βρίσκεται και το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου το οποίο έπαυσε να λειτουργεί από το 1821. Αυτό κατά την παράδοση αποδίδεται στο ότι εκεί, στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης, γεννήθηκε παιδί, όταν άμαχος πληθυσμός κατέφυγε στο Αγιον Ορος. Νότια του αρσανά και σε μικρή απόσταση από αυτόν διανοίγεται μεγάλη θαλάσσια σπηλιά εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Το επίνειο της μονής, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση δυο χιλιομέτρων από το μοναστήρι, περιλαμβάνει μόνο το κτίριο του αρσανά. Είναι ένα τριώροφο κτίσμα, στο ισόγειο του οποίου στεγάζεται το καραβοστάσιο και στους δυο ορόφους κελιά και αποθήκες. Δυτικά του αρσανά σώζονται τα ερείπια του παλιού αρσανά και του παλαιόπυργου, ενός μεταβυζαντινού κτίσματος που αποτελεί ανακατασκευή ενός παλαιότερου πύργου. Όσον αφορά την ιστορική εξέλιξη, μπορεί να πιθανολογηθεί ότι στην πρώτη οικοδομική φάση, το επίνειο διέθετε μόνο ένα ισόγειο καραβοστάσιο, μικρότερων διαστάσεων από το σημερινό. Μετά τα μέσα του 19ου αιώνα πραγματοποιήθηκε η επέκταση του και η προσθήκη του ορόφου.

ΠΥΡΓΟΙ

 

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ (Σκήτες - Κελιά - Καθίσματα)

 
Sunspot Web Design
Saturday, December 07, 2024
© Sunspot Web Design 2015-2025 ®

Τηλέφωνα επικοινωνίας:
+302374023330 & +306946676500
Υπεύθυνοι ιστοσελίδας:
Μαίρη Παπαδοπούλου & Βαγγέλης Κατσαρίνης
ΕΔΡΑ: Κασσάνδρεια Χαλκιδικής
e-mail:

Σαν την Χαλκιδική... δεν έχει !
Wednesday, May 19, 2021
Φως, ήλιος, καυτό αεράκι, θάλασσα, απέραντο γαλάζιο, μαγευτικές ακρογιαλιές, υπέροχες παραλίες, νησάκια λουσμένα στο χρώμα, ο ήχος των τζιτζικιών, βαρκάδες, παιχνίδια στην άμμο, βουτιές από ψηλούς βράχους, μακροβούτια, εξερεύνηση με μάσκα και βατραχοπέδιλα, βόλτες με θαλάσσιο ποδήλατο, θαλάσσια σπορ, μάζεμα κοχυλιών, ατελείωτα ηλιοβασιλέματα, φεγγαρόστρατες με πανσέληνο, μουσική, συναυλίες, ζεστές νύχτες κάτω από τα αστέρια, θερινό σινεμά, μουσική και χορός, φεστιβάλ, βόλτα στους αρχαιολογικούς χώρους, βυζαντινοί πύργοι και εκκλησίες, ουζάκι και ρετσίνα, τσίπουρο με μύδια αχνιστά, χταποδάκι στα κάρβουνα, ψάρια στην σχάρα με παγωμένη Μαλαγουζιά, πράσινες ελιές Χαλκιδικής, λιαστές ντομάτες, υποβρύχιο βανίλια, σπιτική παγωμένη βυσσινάδα, καρπούζι, σταφύλι, παγωμένος φραπέ, δροσερά κοκτέιλ στο κύμα συνδυασμένα με την Ελληνική φιλοξενία κάνουν την Χαλκιδική έναν από τους πρώτους τουριστικούς προορισμούς για εκατομμύρια ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο !

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση
και γενικά η αναπαραγωγή των κειμένων της ιστοσελίδας, με οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, χωρίς γραπτή άδεια του δημιουργού. Οι φωτογραφίες αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του Sunspot Web Design, βάσει του νόμου 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το νόμο 100/1975). Σημειώνεται ότι η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Εάν επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε μία ή περισσότερες από τις φωτογραφίες για παρουσίαση σε έντυπο μέσο ή ιστοσελίδα, υποχρεούστε να αναφέρετε στην ίδια σελίδα και σε ευκρινές σημείο με link το website: ως πηγή των εικόνων.



Find us on Facebook
Kassandra Halkidiki
Kassandra Hotels